Słownik pojęć

Akcja jest papierem wartościowym emitowanym przez spółkę akcyjną. Spółka dzieli swój kapitał zakładowy na określoną liczbę akcji, a następnie je emituje. Inwestor, który kupuje akcję, staje się akcjonariuszem, a tym samym częściowym właścicielem spółki. Posiadanie akcji daje akcjonariuszowi prawo do udziału w zysku (dywidendy) i zazwyczaj prawo głosu. Może zatem uczestniczyć w zarządzaniu spółką, uczestniczyć w walnych zgromadzeniach i głosować na nich.

Akcje są przedmiotem obrotu głównie na giełdach, ale może również mieć miejsce sprzedaż prywatna. Cześć akcyjna jest składnikiem większości portfeli inwestycyjnych, a sama reprezentacja zależy od horyzontu inwestycyjnego i skłonności do podejmowania ryzyka. W dłuższej perspektywie akcje przynoszą wyższe zyski niż bezpieczniejsze aktywa (takie jak obligacje czy gotówka), ale jednocześnie ich cena również podlega większym wahaniom (wyższa zmienność).

Wyróżnia się różne rodzaje akcji – zwykłe i uprzywilejowane. Bardziej powszechnym przypadkiem są akcje zwykłe, które dają akcjonariuszom prawo do dywidendy i głosowania na walnych zgromadzeniach. Z kolei w przypadku akcji uprzywilejowanych akcjonariusz często rezygnuje z prawa głosu, zazwyczaj w zamian za uprzywilejowaną i często wyższą dywidendę. Da to firmie możliwość zwiększenia kapitału przy zachowaniu wpływów. Szczególnym rodzajem akcji uprzywilejowanych są akcje złote (golden shares), ich posiadacze mają wyjątkowe uprawnienia decyzyjne np. prawo weta w niektórych sprawach. Akcje te służą, aby wyróżnić osoby szczególnie zasłużone dla spółki np. założycieli.

Akcje cykliczne to takie akcje, które podlegają wahaniom rynku. Ich wartość rośnie w okresie dobrej koniunktury, a spada w czasie recesji. Do akcji cyklicznych zaliczane bywają np. akcje spółek z branży samochodowej i akcje linii lotniczych. Akcje cykliczne stanowią przeciwieństwo akcji defensywnych.

Akcje defensywne to akcje, na których wartość w niewielkim stopniu wpływają zmiany makroekonomiczne i systematyczne w gospodarce. Z jednej strony niższa zmienność powoduje mniejsze ryzyko portfela, z drugiej strony często zmniejsza zwroty w okresach, gdy gospodarka kwitnie. Wspólną cechą akcji defensywnych jest stabilna wypłacana dywidenda. Akcje defensywne to walory emitowane przez firmy posiadające stały popyt na swoje wyroby lub usługi niezależnie od koniunktury w gospodarce, na przykład firmy świadczące usługi publiczne lub służba zdrowia. Na poziomie firm, na przykład, Coca-Cola czy Philip Morris są uważane za firmy defensywne. Przeciwieństwem akcji defensywnych są akcje cykliczne.

Akcjonariuszem jest każdy, kto posiada przynajmniej jedną akcję spółki. W istocie akcjonariusze są współwłaścicielami firmy, a w ich interesie leży sukces firmy. W związku z tym przysługuje im wynagrodzenie w postaci wzrostu wartości akcji lub część zysku w postaci dywidendy. I odwrotnie, gdy firma upada, wartość akcji może spaść, a udziałowiec traci pieniądze.

Aktywa są definiowane jako kontrolowane przez dany podmiot gospodarczy zasoby majątkowe o określonej wartości, powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń, mające na celu osiągnięcie w przyszłości korzyści ekonomicznych.

Jednym z rodzajów aktywów są aktywa finansowe. Obejmują one – aktywa pieniężne: krajowe i zagraniczne środki płatnicze oraz dewizy, a także prawa: do otrzymania aktywów pieniężnych, do wymiany instrumentów finansowych, instrumenty kapitałowe emitowane przez inne jednostki. Aktywami finansowymi są także ekwiwalenty środków pieniężnych – np. weksle i czeki, udziały w innych jednostkach, kontrakty terminowe, gwarancje, warranty, udzielone pożyczki, obligacje oraz bony skarbowe. W przeciwieństwie do aktywów rzeczowych (nieruchomości, grunty, maszyn), aktywa finansowe nie muszą mieć formy fizycznej, a ich wartość odzwierciedla raczej podaż i popyt na rynku.

Alokacja w inwestycjach dotyczy kwestii rozdzielenia aktywów w portfelu w celu zrównoważenia ryzyka i zwrotu zgodnie z indywidualnymi celami, horyzontem inwestycyjnym i tolerancją na ryzyko. W najprostszej postaci inwestor składa portfel z 3 rodzajów aktywów - akcji, obligacji i gotówki. Wszystkie trzy klasy aktywów wiążą się z różnym ryzykiem, zwrotami i tym jak zmieniają się w czasie. Alokując swoje zasoby między tymi klasami aktywów, inwestor może wpływać na oczekiwany zwrot i wahania swoich inwestycji.

Pobudza ruch na giełdzie, poprawia jej płynność. Jest aktywnym uczestnikiem giełdy, zobowiązany jest do stałego zlecania ofert kupna i sprzedaży instrumentów finansowych.

Annualizowana (inaczej też roczna czy średnioroczna) stopa zwrotu jest obliczana jako średnia geometryczna kwoty, jaką inwestycja zarobiła każdego roku w danym okresie. Dzięki temu można oczyścić zysk z efektu procentu składanego i po prostu porównać ze sobą możliwości inwestycyjne.

Jak w praktyce działa annualizowana stopa zwrotu? Wyobraź sobie, że Twoja inwestycja wzrosła w ciągu 4 lat z 50 000 do 75 000 PLN. Twój zysk to 25 000 PLN lub 50%. Na pierwszy rzut oka można by sugerować, że inwestycja zyskałaby 12,5% rocznie (50/4), ale to zaniedbałoby efekt procentu składanego. By to sprawdzić spróbuj wykorzystać do obliczeń retrospektywnie ocenę 12,5%. Po roku z 50 000 PLN byłoby to 56 250 PLN (50 000 * 1 125), w następnym roku 62 578 PLN, a po 4 latach ponad 79 200 PLN.

Jak więc obliczyć roczną stopę zwrotu? = [(wartość końcowa inwestycji/wartość początkowa) do potęgi 1/liczba lat-1] x 100 proc. W powyższym przypadku obliczenie będzie wyglądać tak: ((75000/50000) ^ 1/4) -1 a więc średnioroczna stopa zwrotu wyniesie 10,67%.

Aprecjacja odnosi się do sytuacji, w której cena aktywa rośnie. Termin ten jest najczęściej używany w odniesieniu do wzrostu wartości waluty krajowej względem waluty zagranicznej. Waluta krajowa może umocnić się względem waluty obcej, gdy bank centralny stosuje tzw. płynny kurs walutowy (zmienny). Jednak aprecjacja w sensie wzrostu wartości jest również stosowana w przypadku innych aktywów finansowych, takich jak akcje czy obligacje. Wskazuje na sytuację, w której cena danego instrumentu rośnie. Taka sytuacja może powstać np. z powodu mniejszej podaży lub odwrotnie, zwiększonego popytu. Przeciwieństwem aprecjacji jest deprecjacja.

Proces, w którym stosuje się różne ceny kupna i sprzedaży tego samego produktu na różnych rynkach lub w różnym czasie w celu generowania zysku. Transakcje arbitrażowe cechują się niskim poziomem ryzyka, ponieważ dochodzi do jednoczesnego zawarcia transakcji kupna i sprzedaży - nie dochodzi w tym czasie do niekorzystnych zmian cen towaru na rynku. Aby arbitraż mógł mieć miejsce, musi istnieć możliwość natychmiastowej sprzedaży.

Inaczej cena kupna, pojęcie często używane w kontekście inwestycji walutowych, to cena za którą inwestor jest w stanie kupić instrument finansowy, najniższa z możliwych w określonym momencie kwota, po której właściciel danego towaru, usługi czy papierów wartościowych jest w stanie sprzedać swoje dobra. Pojęciem powiązanym z ask jest bid. Różnica między tymi kwotami nazywana jest spreadem.

Aktywa pod zarządzaniem (Assets under management) to łączna wartość inwestycji zarządzanych przez daną osobę lub fundusz. W większości przypadków AUM zmienia się regularnie zgodnie z nowymi inwestycjami, a także przeszacowaniami wynikającymi z ruchów rynkowych. Fundusze ETF o wyższej wartości zarządzanych inwestycji są zwykle bardziej płynne.